Gạch Không Nung – Khái Niệm, Ưu Điểm và Các Loại Phổ Biến Hiện Nay

1. Gạch không nung là gì?

Gạch không nung là loại vật liệu xây dựng được tạo hình và tự đóng rắn nhờ các phản ứng hóa học, không cần qua quá trình nung ở nhiệt độ cao. Độ bền của viên gạch được hình thành nhờ lực ép hoặc rung (hoặc kết hợp cả hai) cùng với chất kết dính như xi măng.

Bản chất liên kết của gạch không nung hoàn toàn khác với gạch đất sét nung. Công nghệ ép thủy lực kết hợp rung tần số cao giúp sản phẩm đạt cường độ nén, cường độ uốn và độ hút nước tốt, bền vững theo thời gian. Các nghiên cứu và thử nghiệm đã chứng minh gạch không nung có độ bền vượt trội hơn gạch đất sét nung và hiện đang được sử dụng rộng rãi tại nhiều quốc gia như Mỹ, Đức, Nhật Bản, Trung Quốc,…

Tại Việt Nam, gạch không nung đôi khi còn được gọi là gạch bê tông, gạch block, gạch xi măng,… Tuy nhiên, những tên gọi này chỉ mô tả một phần và chưa bao quát hết các chủng loại của gạch không nung. Dòng sản phẩm này rất đa dạng, phù hợp từ công trình nhỏ lẻ đến các dự án quy mô lớn, nhà cao tầng, công trình dân dụng, khu nghỉ dưỡng, sân golf,…

2. Ưu điểm nổi bật của gạch không nung

So với vật liệu nung truyền thống, gạch không nung mang nhiều lợi thế vượt trội:

2.1. Thân thiện môi trường

• Không sử dụng đất sét sản xuất nên không phá hủy đất nông nghiệp.

• Không cần nhiên liệu như than, củi để đốt → giảm ô nhiễm khói bụi, tiết kiệm năng lượng.

2.2. Chất lượng cao và ổn định

• Cường độ chịu lực vượt trội, cách âm – cách nhiệt tốt, chống thấm hiệu quả.

• Kích thước chuẩn xác, độ đồng đều cao do được sản xuất bằng công nghệ tiên tiến.

• Nguyên liệu sản xuất sẵn có trong nước như cát, mạt đá, xi măng,… giúp đa dạng mẫu mã và kích thước.

2.3. Chi phí sản xuất hợp lý

• Vốn đầu tư cho dây chuyền sản xuất thấp, chỉ bằng khoảng 1/4 so với nhà máy gạch nung.

• Công nghệ sản xuất hiện đại, dễ kiểm soát chất lượng.

3. Ưu điểm khi dùng gạch không nung trong xây dựng công trình cao tầng

• Chịu lực tốt, có thể điều chỉnh cường độ theo từng vị trí trong công trình (từ tường ngăn đến khu vực chịu tải lớn 300–400 kg/cm² – mức mà gạch nung không thể đáp ứng).

• Cách âm, cách nhiệt tốt, phù hợp các yêu cầu về phòng cháy chữa cháy và tiện nghi sử dụng.

• Kích thước lớn, thể tích gấp 5–11 lần gạch đất nung:
  → giảm nhân công, tăng tốc độ thi công, tiết kiệm 2,5 lần lượng vữa xây – trát.

• Giảm nhu cầu cốp pha và đơn giản hóa nhiều khâu trong thi công.

• Có thể sử dụng chất độn nhẹ giúp giảm trọng lượng công trình.

• Mẫu mã đẹp, đồng đều, thẩm mỹ cao.

4. Ưu điểm khi dùng gạch không nung để lát đường, vỉa hè

• Cường độ chịu lực rất cao, có loại đạt tới 600 kg/cm².

• Có thể sử dụng ngay sau khi lát, không cần thời gian chờ khô như nhiều vật liệu khác.

• Không cần trát mạch, thi công nhanh, tiết kiệm vật liệu và tăng khả năng thoát nước.

• Khi cần thay đổi thiết kế, có thể tháo – lắp – thay thế gạch dễ dàng.

• Hình dạng và màu sắc phong phú, tạo tính thẩm mỹ cao.

• Không phụ thuộc thời tiết trong quá trình thi công nhờ đặc tính tự đóng rắn.

5. Các loại gạch không nung phổ biến

5.1. Gạch papanh

Sản xuất từ xỉ than, vôi bột. Cường độ thấp (30–50 kg/cm²), phù hợp xây tường ít chịu lực.

5.2. Gạch block (gạch xi măng cốt liệu)

Loại phổ biến nhất hiện nay. Thành phần gồm xi măng, cát mạt đá và phụ gia.

• Cường độ tốt (trên 80 kg/cm²)

• Tỷ trọng khoảng 1800–1900 kg/m³
  Được ưu tiên sử dụng vì đáp ứng tốt các yêu cầu kỹ thuật, môi trường và thi công.

5.3. Gạch xi măng – cát

Được tạo thành từ cát và xi măng, phù hợp cho nhiều hạng mục phổ thông.

5.4. Gạch không nung tự nhiên

Sử dụng nguồn vật liệu phong hóa bazan (puzolan tự nhiên). Thường sản xuất quy mô nhỏ tại các địa phương có sẵn nguồn nguyên liệu.

5.5. Gạch bê tông bọt siêu nhẹ

Sản xuất bằng công nghệ tạo bọt khí, gồm xi măng, tro bay, cát mịn và phụ gia tạo bọt.
Đạt tiêu chuẩn TCXDVN 2004 về cường độ nén với tỷ trọng D800.
Ưu điểm: nhẹ, cách nhiệt tốt.

5.6. Gạch bê tông khí chưng áp (AAC)

Được sản xuất từ hỗn hợp cát (hoặc tro bay), xi măng và vôi, dưỡng trong nồi hấp áp suất cao.
Cấu trúc chứa nhiều bọt khí nhỏ giúp:

• Cách âm, cách nhiệt vượt trội

• Trọng lượng nhẹ

• Thi công nhanh

Kết luận

Gạch không nung đang trở thành xu hướng tất yếu trong ngành xây dựng nhờ tính bền vững, thân thiện môi trường và hiệu quả kinh tế. Với nhiều ưu điểm vượt trội và đa dạng chủng loại, gạch không nung ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong các công trình dân dụng, công nghiệp và hạ tầng.